لنف ادم (Lymphedema)

 ورم لنفاوی اندام فوقانی و تحتانی چیست؟

1- به صورت مادر زادی یا ژنتیک که به آن لنف ادم اولیه می گویند و در اغلب موارد اندامهای تحتانی را درگیر می کند. این عارضه در هر سنی می تواند اتفاق بیافتد

2- لنف ادم ثانویه که به دنبال تخریب رگهای لنفی بدن پس از جراحی یا پرتو درمانی سرطان، عفونتهای انگلی یا ضربات شدیدایجاد می شود.

   یکی از مهمترین و شایعترین انواع لنف ادم ثانویه، ورم دست و بازو پس از درمان سرطان پستان است كه در حدود 30% بيماران مبتلا به این بیماری ديده مي شود. علت ايجاد اين تورم، از بين رفتن مسيرها و تخريب عروق لنفاوي است كه ناچاراً طي درمان سرطان پستان اتفاق مي افتد و منجر به باقی ماندن مایع پر از پروتئین در عضو مبتلا می شود.

لنف ادم سبب تجمع مایع سرشار از پروتئین در بافت زیر جلدی شده (تورم شديد به خصوص در قسمت دست در اثر اختلال عملکردی، فیزیکی، فیزیولوژیکی غدد لنفاوي و جمع شدن مايعي که بايد به سياهرگ ريخته شود ایجاد میگردد( 

زنان جوان مبتلا به سرطان پستان تا چندین سال پس از درمان این بیماری در معرض مشکلاتی هستند که می تواند کیفیت زندگی آنها را مختل نماید. این افراد بخصوص اگر دچار مشکلات مذکور شده باشند ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی پیدا کنند بویژه در زمینه مسائلی مثل علائم و مشکلات ناشی از یائسگی زودرس، مشکلات ارتباطی، مشکلات جنسی و اختلالات تصویر ذهنی که از شکل بدن خود دارند.

آماده کردن این بیماران از طریق صحبت کردن و افزایش اگاهی آنها در رابطه با اثرات درمان و مشکلات ذکر شده بسیار مهم است و می تواند کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد. همچنین راهنمایی انها جهت مراجعات خاص پزشکی و مشاوره های مخصوص در هنگام بروز این مشکلات ضروری و بسیار کمک کننده است. در کنار مشاوره، یکی از راههای بهبود کیفیت زندگی، کاهش عوارض و افزایش بقای بیماران پس از درمان، ورزش است. البته با توجه به سن، وضعیت بالینی بیماران، بروز یا عدم وجود عوارضی چون ورم لنفاوی یا دردهای مفصلی، شدت و مدت ورزش می تواند در هر بیمار متفاوت باشد.

بیماران مبتلا به سرطان پستان از 8 تا 65 درصد در معرض ابتلا به لنف ادم قرار دارند. 30 درصد زنان مبتلا به سرطان پستان، دچار لنف ادم هستند(در يك مطالعه ميزان شيوع لنف ادم ثانويه به درمان سرطان پستان 7/20 درصد در طول سه سال اول بعد از درمان گزارش شده است و در مطالعه ديگر 49 درصد از بيماراني كه به مدت 20 سال پس از درمان سرطان پستان پيگيري شده بودند مبتلا به لنف ادم شدند) لنف ادم متعاقب سرطان پستان، مشکل قابل توجه زنان مبتلا بعد از درمان می باشد (حتي ممکن است بعد از 2، 3 سال به اين عارضه مبتلا شوند).

علیرغم جراحی های کنسرواتیو پستان و حداقل مداخلات لنفی  متاسفانه میزان بروز همچنان بالاست. در مجله Lancet oncology،Tracey Disipio و همکاران یافته های خود از مرور سیستماتیک و متاآنالیز خود را به اینصورت گزارش کردند که یکی از هر 5 زن مبتلا به سرطان پستان مبتلا به لنف ادم میشوند . 

از عوامل همراه با لنف ادم در اندام فوقانی بعد از عمل جراحی پستان، به موارد زیر میتوان اشاره نمود؛ جراحی وسیع پستان و آگزیلا، برداشتن غدد لنفاوی آگزیلا، تعداد غدد لنفاوی برداشته شده وجود غدد لنفاوی متاستاتیک در محل ، رادیوتراپی آگزیلا (زیربغل).

در صورت درمان ترکیبی جراحی و رادیوتراپی احتمال لنف ادم اثر هم افزائی دارد. لنف ادم همراه با جراحی برداشتن گره لنفی در زیر بغل یا رادیوتراپی این منطقه بوجود می آید،

تشخیص این عارضه عمدتاً بالینی است و با معاینات و اندازه گیریهای خاصی که پزشک و فیزیوتراپیست انجام می دهد قطعی می شود در این هنگام حتی ممکن است بیمار تورم واضحی را حس نکرده باشد و فقط احساس سنگینی در دست داشته باشد، در واقع تورم ممکن است بسیار تدریجی ایجاد شود به نحوی که بیمار تاریخ دقیق شروع آن را به یاد نیاورد و پس از این که سنگینی، پری، سفتی و گاه درد ایجاد شد، بیمار ورم را احساس کند.