کنترل و درمان لنف ادم

درمان هاي موجود برای بیماری لنف همه كمك كننده و حمايتي هستند.

در حال حاضر اصلي ترين و موفق ترین درمان لنف ادم (درمان احتقان زدايي تركيبيCDT  (يا Complete Decongestive Therapy ) است که برای كنترل لنف ادم، به حركت درآوردن مایع تجمع یافته، به عنوان اولین قدم در درمان محسوب می شود.

احتقان زدايي مختلط نوعي درمان فيزيكي است كه هدف آن افزايش سرعت تخليه لنف (درناژ لنفي) و كاهش بافت فيبروز است. اين روش كه براي اولين بار در حدود 30 سال قبل توسط پروفسور فولدي و همسرش در آلمان معرفي شد، شامل دو فاز درماني اوليه (Intensive) و ثانويه (maintenance) است كه در هر دو فاز لنف ادم به دو نوع اوليه و ثانويه تقسيم مي شود كه در لنف ادم اوليه معمولا به صورت مادرزادي اختلال در رشد و تكامل غدد لنفاوي و يا عروق لنفاوي وجود دارد و در بدو تولد و حوالي آن يا ديرتر و حتي در زمان هاي خاصي مثل بلوغ يا زمان بارداري و بعد از زايمان تظاهر پیدا می کند. لنف ادم ثانويه به دنبال اختلال ساختماني يا عملكرد در سيستم لنفاوي به عللي غير از علل ژنتيكي و مادرزادي رخ مي دهد و از شايع ترين انواع آن لنف ادم ثانويه پس از درمان سرطان پستان است.

شایع ترین علت  لنف ادم ثانویه در اندام فوقانی در درمان سرطان پستان جراحی ، خصوصا در ترکیب با جراحی زیر بغل و رادیاسیون (بدلیل قطع یا انسداد لنف اندام فوقانی) می باشد. 

در هر دو فاز اشاره شده فوق، چهار ركن اساسي به شرح زير به كار گرفته مي شوند:

1- درناژ لنفي دستی (MLD= Manual Lymph Drainage) نوعي تكنيك ماساژ اختصاص يافته است كه در حال حاضر با دست درمانگر انجام مي شود. طبق اظهارات دكتر وودر (ابداع كننده حركات MLD) و پروفسور فولدي، كشيدن پوست و انجام حركات ريتميك و موزون بر روي پوست موجب افزايش قدرت انقباض عروق لنفاوي و سرعت گرفتن جريان لنف در داخل عروق لنفي سالم موجود در هيپودرم شده و لنف را از منطقه متورم به مناطق ديگر كه جريان لنفي سالم دارند هدايت مي كند. 

2- بانداژ چندلايه اي با باندهاي با خاصيت كشي كم (Low stretch) در فاز اوليه و استفاده از آستين يا جوراب كشي در فاز دوم

3- ورزش هاي بازتواني

4- مراقبت دقيق از پوست و ناخن

روش درمانی احتقان زدایی مختلط، دارای چهار ركن اساسی از قبیل ماساژ دستی، بانداژ كم كش، آموزش مراقبت از عضو و ورزش های بازتوانی است كه در دو فاز حاد و نگهدارنده ارائه می گردد. 

 

 

 

 

 

 

در فاز اوليه با توجه به عضو گرفتار و مرحله بيماري، بيمار روزانه يك بار به مدت 1 الي 6 هفته تحت درمان قرار مي گيرد. پس از اتمام فاز اول و حصول اطمينان از بيشترين مقدار كاهش حجم در عضو گرفتار، آستين فشاري مخصوص تهيه مي شود و بيمار موظف است در طي روز هنگام انجام فعاليت هاي روزانه خود اين آستين را بپوشد. این مرحله شامل انجام مراحل ماساژ و بانداژ توسط خود فرد در منزل و همراه با ورزش هاو مراقبت های آموزش داده شده توسط فیزیوتراپیست می باشد.

بايد توجه داشت كه در شرايط خاص مانند عفونت، اين درمان تا بهبود وضعیت به تعويق انداخته میشود.

از نظر درمانهاي دارويي، هنوز دارويي كه بطور ثابت شده لنف ادم را كاهش دهد، توصيه نمي شود اگر چه برخي داروها بصورت كمكي پيشنهاد مي شوند.

در مورد رژيم غذايي بيماران، رژيم هاي حاوي مقادير كم تر چربي براي كنترل وزن و رژيم هاي غني از سبزيجات و فيبر، همراه با مصرف آب به ميزان كافي ، مفيد مي باشند.

موضوع مهم دیگر در درمان لنف ادم، استفاده از پمپ هاي فشاري است. بطور كلي نتايج استفاده از پمپ ها در درمان لنف ادم هنوز مورد بحث است ولي نكته مهم اين است كه استفاده از آن حتماً بايد زير نظر پزشك و همراه با درمان متداول يعني درمان احتقان زدايي كامل (كه پيش از اين ذكر شد) صورت بگيرد تا از ايجاد عوارض جدی بعدی جلوگيري شود.

در حال حاضر تحقيقات جهت استفاده از تكنيكهاي جراحي ميكروسكوپي براي پيوند عروق لنفاوي در درمان این عارضه ادامه دارند.

ورزش قطعا سودمند است. انقباض عضلات ،جریان لنف را با اثر روی عروق لنفی و سیاهرگی بطور مستقیم تحریک می کند. ورزش منظم به پیشگیری از لنف ادم بسیار کمک کنننده است. ورزش باید همیشه انجام شود، شنا (فشار ایجاد نموده و نیازی به garment نمی باشد) و ورزش های هوازی مفید هستند.

اين نوع درمان در اروپا، آمريكا و استراليا با استقبال زياد انجام مي شود و از آن به عنوان درماني مؤثر، بدون عارضه جدي براي تمام انواع لنف ادم در هر مرحله ياد شده است. اين روش از سال 1995 از طرف كميته بين المللي اجرايي لنف ادم در آمريكا به عنوان روش درماني استاندارد اعلام گرديد و با استناد به مقالات و بررسي هاي مختلف به طور متوسط بيش از 95 درصد بيماران كاهش حجم چشمگير (بالاي 40 درصد) داشته اند.