کمردرد (LOW BACK PAIN)

در ستون فقرات، درصورت ضایعه و درگیرشدن عناصر حساس به درد همانند ماهیچه‌ها و تاندون آنها، رباط‌ها، فاسیا، مفاصل بین مهره‌ای پشتی (مفاصل فاست یا آپوفیزیال)، اعصاب نخاعی و ریشه‌های آنها، عروق خونی و طناب نخاعی به هر دلیلی، احتمال ایجاد درد وجود دارد که ممکن است در همان ناحیه یا نقاط دورتری به شکل دردهای تیرکشنده احساس گردند.

علل دردهای کمری:

عوامل مختلفی در ایجاد درد کمر نقش دارند و تقسیم بندی‌های گوناگونی ازنظر مولفان در این ارتباط وجود دارد. سندرم بی تحرکی یکی از مهم ترین عوامل ابتلا به بیماری های مزمن و ناتوانی جسمانی حرکتی از جمله کمر درد به شمار می آید. به نظر پزشکان بیش از 85 درصد علل درد های عضلانی مربوط به بی تحرکی است. صرف نظر از عواملی چون چاقی و نوع شغل، مهمترین علل کمردرد عبارتنداز:

• درد مکانیکی کمر

• درد کمر التهاب

• درد به دلیل عفونت

• درد ناشی از تومورها (Tumors)

• درد کمر با منشاء عروقی

• درد کمر با مبدا روانی

 

از میان علت‌های فوق، دردهای مکانیکی شایعترین علت کمردرد هستند.

علل مکانیکی دردهای کمری

۹۰ درصد دردهای کمری از نوع مکانیکی است. بسیاری از از این اختلالات مکانیکی نیز در قسمت پایین فقرات کمری ایجاد می‌شود. درحقیقت ناحیه کمری-خاجی(Lumbosacral) شایعترین محل دردهای کمری است.

مهمترین علل دردهای مکانیکی ناحیه کمر عبارتنداز:

• کشیدگی عضلانی (Strain)

• پیچ خوردگی ها  (Sprain)

• آسیب مفاصل بین مهره‌ای پشتی (Facet Joints)

• فتق دیسک بین مهره‌ای

• لغزش مهره  (Spondylolistesis)کمری

• انحراف جانبی ستون فقرات (Scoliosis)

• آرتروز (Osteoarthritis)

• تنگی مجرای نخاعی

• شکستگی‌ها (Fractures)

• دررفتگی‌ها (Dislocation)

 

تشخیص

پزشکان بر این باورند سن ابتلا به کمردرد و دردهای مزمن در ناحیه ستون فقرات پایین آمده و از این جهت موضوع نگران کننده است. بخش بزرگی از کمردردها ناشی از سبک زندگی نادرست و پایین بودن سطح اطلاعات مردم در خصوص رفتارهای صحیح نشستن و خوابیدن، جابه جایی اجسام ، تحرک جسمانی کم و تغذیه نادرست است. در گذشته اغلب بیمارانی که از دردهای کمر شکایت داشتند در سنین میانسالی به بالا بودند اما امروز با زندگی مدرن، جوانان و نوجوانان نیز به جرگه تجربه کنندگان دردهای کمر پیوسته اند. علاوه بر معاینه فیزیکی جهت تشخیص علت کمردرد توسط پزشک معالج، احتمال دارد با توجه به شرایط بیمار اقدامات تشخیصی خاصی نیز درخواست گردد که عبارتند از:

• رادیوگرافی

• ام آر آی

• سی تی اسکن

• اسکن استخوانی

• میلوگرافی

• آزمایش خون

درمان

به طورکلی، درمان شامل موارد زیر است:

• درمان دارویی طبق نظر متخصص مربوطه با توجه به علت کمردرد

• درمان فیزیوتراپی که بیشتر در ارتباط با دردهای مکانیکی کاربرد دارد

• کنترل فعالیت‌های روزمره جهت کاهش درد و پیشگیری از بروز دردهای کمری

• تصحیح حالت نشستن جهت جلوگیری از کمر درد و قوز پشتی

• استفاده از حمایت کننده ها یا ساپورترهای کمری

• درمان جراحی که در آسیب‌های شدید و موارد خاص مطرح می‌گردد. زمانی که درد بیمار خیلی زیاد باشد و بیمار به درمان‌های فوق پاسخ ندهد ممکن است نیاز به عمل جراحی ضروری باشد.

 

اصول پیشگیری

پیشگیری از دردهای کمر یک عامل مهم جهت بهبود مناسبات اقتصادی، مشارکت فعال افراد در جامعه و کاهش هزینه‌های درمانی است. بسیاری از عوامل مهم پیشگیری از کمردرد عبارتنداز:

• پرهیز از یک وضعیت ثابت، به ویژه نشستن طولانی مدت روی صندلی

• اجتناب از حرکات سریع و چرخشی در ستون فقرات

• اگر مجبور به کار در حالت ایستاده هستیم، باید به گونه‌ای شرایط را مهیا کنیم که مجبور به خم کردن تنه نباشیم.

• پرهیزاز بلندکردن اجسام سنگین، به خصوص در حالت ایستاده با زانوهای صاف

• استانداردسازی محیط‌های کار و خانه از نظر ارتفاع مناسب اجسام در دسترس

• کاهش وزن درصورت چاقی

• تقویت ماهیچه‌های ستون فقرات براساس اصول صحیح. امروزه علم فیزیوتراپی می‌تواند یک روش مناسب و مفید را در این زمینه ارائه کند.

• پرهیزاز رانندگی طولانی مدت و در نظر گرفتن توقف‌هایی در مسیر

• پرهیزاز تشک‌های نرم حجیم و استفاده از بالش‌های مناسب زیر سر

• داشتن اعتماد به نفس و روحیه‌ای شاد به جای اضطراب و تشویش. افراد مضطرب معمولاً کنترل مناسبی بر وضعیت بدنی خود در فعالیت‌های روزمره ندارند، بنابراین مستعد آسیب بیشتری هستند.